التهاب فولیکول مو (فولیکولیت): علل، علائم و درمان مؤثر
التهاب فولیکول مو که فولیکولیت نامیده می شود، اغلب به صورت یک جوش ساده و لکه کوچک معمولی است که افراد را دچار اشتباه می کند. این مشکل فولیکولیت نه تنها خارش و درد را به همراه دارد، بلکه عوارض جدی تری هم خواهد داشت. مشکل عمق پوست و جایی که مو ریشه دارد آغاز می شود. زمانی که باکتری ها، قارچ ها و عوامل تحریک کننده وارد ساختار حساس مو می شوند، سبب التهاب می شود. علت و علائم فولیکولیت مو برای درمان و پیشگیری از آن ضروری است.
فولیکولیت (التهاب فولیکول مو) چیست؟
فولیکولیت مو به التهابات فولیکول موی سر اشاره دارد. برای تعریف فولیکول مو می توان به حفره کوچکی در پوست سر اشاره کرد که رشد مو از آنجا آغاز می شود. فولیکولیت یعنی التهاب این فولیکول ها است. این التهابات دلایل مختلفی دارد که به دلیل عفونت های متفاوتی ایجاد می شود. علت آنها قارچ ها، باکتریها و ویروس ها هستند که موجب التهابات می گردد.
عوامل غیرعفونی مانند مواد شیمیایی، اصطکاک های زیاد سبب واکنش التهابی بدن می شود که علائم خاصی دارد که بررسی خواهیم کرد.
همچنین بخوانید: تفاوت بوکال فت و ساکشن غبغب، دو روش محبوب برای زاویه سازی صورت
انواع مختلف فولیکولیت مو
فولیکولیت مو به شکل های مختلفی در افراد ظاهر می شود. فولیکولیت مو به دو نوع سطحی و عمقی تقسیم می شود.
فولیکول سطحی
در فولیکولیت سطحی برجستگی های قرمز و کوچک و جوش های چرکی در بخش خروج مو از پوست سر ظاهر می شود. در مدل فولیکولیت باکتریایی به دلیل گیر افتادن موهای رشد کرده به داخل پوست بعد از اصلاح تولید می شود.
فولیکولیت عمقی (التهاب عمیق فولیکول مو)
در التهاب فولیکول مو به عمق پوست سر نفوذ کرده و کل فولیکول مو را درگیر می کند. این نوع عوارضی مانند اسکار یا ریزش مو را به همراه دارد. نمونه های نوع اول فولیکولیت مو مانند سیکوز ریش که در ناحیه ریش رخ می دهد. نوع دوم شامل فولیکولیت گرم-منفی که اغلب پس از درمان طولانی با آنتی بیوتیک ها مورد توجه است. نوع سوم فورانکل (furuncle) یا جوش چرکی است که مرحله پیشرفته ای از فولیکولیت عمقی است که عفونت به بافت اطراف قابل گسترش است. کاربانکل ((carbuncle گروهی از چندین فورانکل به هم پیوسته است. باید سعی کنید هر دو نوع عفونت را رسیدگی پزشکی سریع انجام دهید.
شایع ترین دلایل التهاب فولیکول مو
در ادامه مطلب به مهم ترین علت های التهاب فولیکول مو خواهیم پرداخت:
1-عفونت های باکتریایی
باکتری ها و نوع staphylococcus aureus شایع ترین عامل فولیکولیت مو هستند. این باکتری بر روی پوست زندگی می کند و از طریق خراش های پوست وارد فولیکول مو شده و موجب التهاب شدیدتر می شود.
2-تحریک شیمیایی
مواد آرایشی، کرم ها و مواد شیمیایی می توانند باعث تحریک فولیکول های مو می شود. در صورت وجود این شرایط بهتر است مصرف محصولات مختلف را متوقف کنید.
3-ضعف سیستم ایمنی
مشکلات سیستم ایمنی به دلیل بیماری های دیابت و اچ آی وی و یا مصرف داروهای کورتیکواستروئیدها، بدن را آسیب پذیرتر کرده و احتمال بروز التهاب مو را افزایش می دهد.
4-اصطکاک و تحرکات فیزیکی مختلف
لباس های تنگ، عرق زیاد و نشستن روی سطوح سفت و ساییدگی بر روی پوست سر فولیکول های مو را تحریک می کنند. همچنین اصلاح موی سر از عوامل شایع فولیکولیت مو است.
5-عفونت های قارچی
برخی از مخمرها مانند مالاسزیا می توانند فولیکولیت مو ایجاد کنند. این نوع معمولا پوست سر، صورت و بخش بالایی بدن را درگیر می کند.
6-انسداد فولیکول ها
استفاده از محصولات روغنی، آرایشی و کرم های چرب فولیکول ها را مسدود کرده و التهاب ایجاد می کند.
7-عفونت های ویروسی
ویروس های نظیر مولوسکوم و هرپس می توانند فولیکول ها را درگیر کرده و فولیکولیت را در پی داشته باشد.
8-بیماری های زمینه ای و نقص ایمنی
داشتن بیماری های زمینه ای مانند دیابت، HIV و مصرف داروهای سرکوب کننده خطر فولیکولیت را بیشتر خواهد کرد.
علائم التهاب فولیکول مو
معمولا فولیکولیت در همان ناحیه ای ظاهر می شوند که فولیکول های مو درگیر شده اند. علائم رایج آن عبارتند از:
- برجستگی های قرمز یا جوش های کوچک
- خارش و سوزش پوست سر
- احساس درد یا حساسیت در ناحیه مذکور
- تشکیل پوسته کراست
- تاول های چرکی پستول ها
- ریزش مو موقت
- تورم
نواحی التهاب
- پوست سر
- گردن
- زیربغل
- پاها
- کشاله ران
زمان مراجعه به پزشک باید چه زمانی باشد؟
در شرایط زیر باید سریع به پزشک مراجعه نمایید:
- درد شدید و گسترش التهاب
- تب و احساس ناخوشایند عمومی
- مشکلات مزمن
- وجود عفونت های عمقی
اقدمات بهداشتی و مراقبت های خانگی
رعایت بهداشت شخصی و مراقبت های ساده خانگی کافی است. همچنین رعایت مواردی مانند شست و شوی ملایم نواحی مشخص با صابون های ملایم، پرهیز از مالش و خاراندن شدید و استفاده از کمپرس گرم روزانه سه بار به مدت 10 تا 12 دقیقه اهمیت دارد.
در درمان های موضعی می توان از کرم ها، پمادها و لوسیون بر روی پوست و قسمت آسیب دیده استفاده کرد. در درمان های خوراکی برای موارد شدیدتر و گسترده التهاب فولیکول مو مورد استفاده قرار می گیرد. آنتی بیوتیک های خوراکی و ضدقارچ های خوراکی در صورت وجود عفونت قارچی توسط پزشک تجویز می شود.
راه های پیشگیری از فولیکولیت مو
برای جلوگیری از التهاب فولیکول مو باید نکاتی را رعایت کنید که در ادامه آورده شده است:
- رعایت دقیق بهداشت
- پرهیز از اصطکاک موها
- اصلاح با دقت و نرمی موها
- مراقبت از پوست ها
- تقویت سیستم ایمنی
نتیجه گیری
فولیکولیت و التهاب فولیکول های مو به دلایلی نظیر عفونت های باکتریایی، قارچی، تحریک فیزیکی و علائمی مانند قرمزی، جوش های چرکی و درد همراه است. درمان مناسب باعث بهبود سریع علائم و التهابات پوستی می شود. درمان را طبق دستور پزشک ادامه دهید. قطع زودهنگام دارو باعث بازگشت و یا مزمن شدن عفونت خواهد شد.
